این گفتار نگارنده در کتاب «اسپیت‌نامه»، ۱۳۸۸، صفحه ۹۱ تا ۹۵، نیز منتشر شده است.
دومین کتیبه صخره‌ای به خط هندسی به همراه شمار فراوانی از نگاره‌های شکارچیان، جانوران اهلی و شکاری در دشت اخترآباد شهریار شناسایی شده است. (در باره آشنایی با خط هندسی و نخستین کتیبه صخره‌ای بدست آمده از این خط بنگرید به گزارش مقدماتی «کتیبه کن‌چرمی»).
مدتی پیش، آقای رحیمی (مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهریار) از پیدایی نگارکندهایی در شهریار باخبرم کرد و سپس از روی لطف مرا به دیدار آنها برد. پس از دیدار و بررسی این صخره‌کندهای آکنده از نگاره‌هایی که نمونه‌های مشابه فراوانی از آنها در نواحی گوناگون دیده می‌شود، به وجود چندین نشان ویژه خط هندسی که در سنگ‌نبشته کن‌چرمی نیز دیده شده بود، پی بردم و به این ترتیب دومین کتیبه صخره‌ای به این خط در ایران شناسایی شد. کوه کفترلی (کفترلو) در شهریار به خاطر در برداشتن کتیبه‌ای باستانی که تنها یک نمونه مشابه با خود را در سراسر کشور دارد، دارای اهمیتی ویژه است که لازم است تا با مطالعاتی فراگیر به بررسی و معرفی آن پرداخت.
عکس‌ها از غیاث آبادی، مرداد ۱۳۸۶
صخره‌کندهای کفترلی در ۳۵ درجه و ۳۷ دقیقه شمالی، ۵۰ درجه و ۴۰ دقیقه شرقی، با ارتفاع ۱۳۰۳ متر از سطح دریا و حدود ۳۰ متر از سطح عمومی دشت، در دامنه جنوبِ جنوب شرقی کوهی به همین نام در شمال قلعه و روستای متروکه احمدآباد و در فاصله حدود ده کیلومتری شرق اخترآباد شهریار قرار دارند. چشم‌انداز عمومی منطقه، دشت حاصلخیزی با حدود سی رشته قنات و بازمانده‌های روستاها و قلعه‌های فراوانی است که تقریباً تمامی ساکنان آن از منطقه کوچ کرده‌اند. این دشت در گذشته ناحیه‌ای آبادان و سرسبز بوده که خشک‌رودهای فراوان در پیرامون کوه کفترلو بازمانده‌ای از چشم‌انداز خرم روزگاران باستان است. سرسبزی منطقه بخصوص وامدار آب‌های زیرزمینی فراوان که گاه تنها در عمق دو متری زمین هستند، می‌باشد. در فصل بهار، دشت اخترآباد بخاطر رویش گونه‌های فراوانی از گل‌ها و گیاهان خودرو و از جمله گل شقایق، به دشت شقایق‌ها معروف شده است.
کوه کفترلی از نوعی «تله سنگ» و سنگ‌های آذرین درونی که شباهت زیادی به سنگ سماق دارد، بوجود آمده و هوازدگی‌های هزاران ساله موجب تشکیل لایه صیقلی قهوه‌ای رنگی بر سطح سنگ‌ها شده است. بجز بخش باریک و بلندی از کوه که حدود پنج متر پهنا و یکصد متر درازا دارد و سنگ‌نگاره‌ها و سنگ‌نبشته‌ها بر آن نگاشته شده است، بقیه بخش‌های سنگی این کوه آتشفشانی در دل خاک فرو رفته‌اند. پاره‌های کوچکی از سنگ کوه به فراوانی تمامی دشت پیرامون را تا شعاع صدها متر پوشانده‌اند. در پیرامون نگارکندها اثری از دوره‌های استقراری یا پاره‌های سفال دیده نمی‌شود.
صخره حامل سنگ‌نگاره‌ها و سنگ‌نبشته‌های کفترلی، به دلیل اینکه برخلاف کتیبه کن چرمی در جایی قابل دسترس نگاشته شده، به مرور زمان و نیز بر اثر تخریب‌های انسانی، آسیب دیده و بخش‌های فراوانی از آن نابود شده است. از مجموع نشان‌‌های این کتیبه، حدود پانزده نشان توسط این نگارنده شناسایی و شمرده شده‌اند. اما جستجوهای بیشتری برای یافتن حروف دیگر در شرایط متفاوتی از زاویه تابش خورشید، ادامه دارد.
در پیرامون سنگ‌نبشته کفترلی، چند کتیبه چند صد ساله به خط فارسی و نیز چند یادگارنوشته وجود دارد. این آثار اهمیتی فراوان در تعیین دیرینگی و قدمت کتیبه دارند. از آنجا که سطح تراشیده شده سنگ، رنگ روشن‌تری نسبت به زمینه خود دارد و به مرور رو به اکسیده‌شدن و تیرگی می‌گراید؛ با مقایسه مقدار و میزان تغییر رنگ بخش‌های تراشیده‌شده در دوره‌های گوناگون، می‌توان یک ارزیابی تقریبی از قدمت هر بخش را بدست آورد.
از سوی دیگر، نوع خط، شکل و سبک نشان‌‌ها نیز می‌توانند راهنمایی مناسب برای تعیین قدمت باشند. از آنجا که تمامی لوحه‌های پیشین خط هندسی که از شوش به دست آمده‌اند، به سال‌های سده ۲۳ پیش از میلاد (۴۳۰۰ تا ۴۲۰۰ سال پیش) منسوب هستند؛ می‌توان قدمت سنگ‌نبشته کفترلی را نیز در همین حدود دانست.
نگارکندهای نویافته کفترلی در شهریار به عنوان یکی از کهن‌ترین نمونه‌های خط در تاریخ بشری از نگرگاه بررسی مقابله‌ای تاریخ اختراع و تکامل خط در جهان اهمیتی فراوان دارند. نگارنده بر خود فرض می‌‌داند تا با کوشش و پیگیری افزون‌تر به بررسی نگارکندهای کفترلی و کن چرمی و تأثیر احتمالی آنها بر خط‌های سپسین ایرانی و غیرایرانی بپردازد.
در اینجا لازم می‌دانم که علاوه بر آقای رحیمی، از آقایان: فرامرز نوروزی (باستان‌شناس پایگاه)، حیدری، وکیلی و طلایی (از راه‌بلدان و آشنایان به منطقه) که همراه و یاور ما در این سفر کوتاه بودند و موجب آغاز مطالعاتی در این زمینه شدند، سپاسگزاری کنم.
همچنین بنگرید به:
گزارش دکتر پرویز رجبی: در دامن صخره کفترلی (کفترزار)
الفبا و خط‌های باستانی فلات ایران
Archaeo News: Another 5000-year-old inscription discovered in Iran
Ekurd Daily: Discovery of the second geometrical inscription
Antonio Lombatti: Found a 5000 year old Persian Inscription
